De grap

Gisteren op de trein heb ik de laatste bladzijden van de roman "De grap" van Milan Kundera uitgelezen. Na het overbekende "De ondraaglijke lichtheid van het bestaan" mijn tweede roman van Kundera. En eerlijk gezegd vond ik "De grap" zo mogelijk nog beter dan "De ondraaglijke lichtheid van het bestaan". Het verhaal speelt zich af in de periode na de tweede wereldoorlog, in volle opkomst van het communisme, en draait hoofdzakelijk rond de onrechtvaardige verbanning van een lid uit de partij en uit het normale maatschappelijke leven.

Wat mij vooral aansprak in dit boek is de manier waarop Kundera zijn verhaal vanuit verschillende personages vertelt. Je wordt meegezogen in de gedachtengang van de personages en hun ideeën lijken je heel aannemelijk, maar als je wat meer afstand neemt, zijn ze dat beslist niet. Hoewel de personages soms opvattingen en gedragingen vertoonden die tegen mijn diepste overtuiging ingingen, voelde ik toch een diep begrip voor hun beweegredenen.

Wat mij nog het meeste trof, is het feit dat mensen mekaar nooit echt kennen. Je hebt een bepaald denkbeeld en dat projecteer je op anderen. En soms blijf je plakken in een situatie die voor anderen al lang tot het verleden behoort, maar die jij (zoals het hoofdpersonage) niet kan loslaten. En dat elke mens eigenlijk eenzaam en onbegrepen in het leven staat.

Aan de andere kant vond ik het heel interessant nog eens een boek waarin het communisme een belangrijke rol speelt, te lezen. Ik kan me de situatie waarin de mensen onder het communisme leefden moeilijk voorstellen en dat terwijl dit alles toch nog maar een dikke vijftien jaar achter ons ligt. Het totale gebrek aan privacy, de onderwerping van lichaam en geest aan de partij, het blinde vertrouwen in een ideologie, het werd allemaal zeer treffend verwoord.

Een aanrader.